Fotografie betekent: schrijven met licht (met video)

Een foto maken, hoe bestáát het eigenlijk?! Je drukt op een knopje en dat wat je ziet staat op het scherm of papier. Je zult maar op het idee komen…

Ooit nagedacht over het woord zelf? Fo-to-gra-fie, weet je wat dat betekent? “Schrijven met licht”! En ja, dat is het grote geheim van het foto’s maken: met licht vastleggen wat je ziet. 

Raadsel
Bijna zesduizend jaar lang bestond dat inderdaad níet. Sterker nog: geen mens die op het idee zou komen dat zoiets ooit mogelijk kon zijn. Tenminste… bíjna geen mens. Al in de eeuwen vóór Christus dook er af en toe iemand op die vermoedde dat je de dingen die je zag, zou moeten kunnen opslaan. En de wereldberoemde kunstenaar-uitvinder Leonardo Da Vinci (die leefde van 1452 tot 1519) heeft zelfs al een tekening van een soort fototoestel -de camera obscura-  gemaakt. Hoe die in het echt precies zou gaan werken, dat bleef een raadsel.

De zon
Zo’n tweehonderd jaar geleden kwam daar verandering in. Zoals bij veel uitvindingen was het niet één persoon die dé fotografie uitvond. Verschillende mensen waren er mee bezig en vulden elkaar aan. Het lijkt erop dat het begon rond het jaar
1800,  toen de Fransman Josep Nicéphore Niépce probeerde om met licht én met materiaal dat gevoelig is voor licht, beelden vast te leggen. Hij noemde dat trouwens geen fotografie, maar heliografie, ook een mooi woord: “schrijven met de zon”! Niépce maakte een apparaat waarmee hij dingen kon belichten. In het apparaat zat lichtgevoelig materiaal waarop het beeld ‘vast bleef zitten’. 
Niépce had voor het belichten wel 8 tot 20 uur nodig, dus het voorwerp dat hij fotografeerde moest heel stil staan. De plaat waarop het beeld vastgelegd werd, was bedekt met de stof bitumen, een soort lichtgevoelig  asfalt.

Kleurefoto’s
Na een tijdje ging meneer Louis Daguerre de uitvinder Niépce helpen. Samen probeerden ze sneller foto’s te maken. Met een kortere belichtingstijd dus. Na de dood van Niépce bleef Daguerre doorgaan met proeven. Hij gebruikte geen bitumen, maar zilverjodide, een zout, dat trouwens behoorlijk ongezond is. Zo ontstond de daguerreotypie, een manier om één heel duidelijke foto te maken.
Dat je na een tijdje dezelfde foto vaker kon afdrukken, was te danken aan William Fox Talbot. Hij zorgde ervoor zorgde dat je van één negatief – de doorzichtige plaat met een lichtgevoelige laag – verschillende afdrukken kon maken. Die afdrukken waren zwart-wit, maar na een tijdje -in 1861- maakte James Maxwell met drie kleurfilters de eerste kleurenfoto.
Het duurde nog wel even voordat ook ‘gewone’ mensen een foto konden (laten) maken, en pas in 1960 – niet eens heel lang voordat jouw ouders geboren werden – kon iedereen kleurenfoto’s maken.
Twintig jaar daarna – in 1981- ontstond de fotografie die jou waarschijnlijk het meeste bekend voorkomt: de digitale. Daarbij zit er geen filmrolletje met lichtgevoelig materiaal meer in de camera, maar een lichtgevoelige beeldsensor. Dáár hadden de uitvinders van de fotografie 200 jaar terug vast niet van kunnen dromen!

× ← →