Gordijn van kleuren, stralenbundels en vlammende vegen

Juist in deze donkere dagen kan het gebeuren dat aardbewoners plotseling met open mond naar de hemel staan te staren, omdat daar iets heel bijzonders verschijnt. Het poollicht!

Wat is het poollicht?
De foto’s op deze pagina’s vertellen meer dan woorden. Hoe zou jij omschrijven wat je hier ziet? Is het een ‘lichte gloed’, een ‘gordijn van kleuren’? Zijn het ‘stralenbundels’ of ‘vlammende vegen’?

Ongelooflijk bijzonder
In het echt bewéégt dit spookachtige lichtverschijnsel nog ook! Het is -zoals vaker bij bijzondere gebeurtenissen-  lastig hier woorden voor te vinden. Officieel heet het feest van kleuren dus ‘poollicht’, maar er bestaan twee soorten: het ‘aurora borealis’ (dat is het noorderlicht) en het ‘aurora australis’ (je raadt het al: het zuiderlicht.) Het noorderlicht is een fenomeen dat je zien kunt in Scandinavische landen en op de noordpool. Het zuidelijke zusje van dit licht verschijnt precies aan de andere kant van de wereld: in Australië, Nieuw-Zeeland en op Antarctica. Niet naast de deur, hè?! Maar voordat je nu denkt: ‘Ach, dá’s allemaal ver van m’n bed’, wacht even! Dit verschijnsel is echt ongelooflijk bijzonder! Interessant genoeg om er meer over te lezen. Bovendien: je hóeft Nederland niet per se uit om kans te maken het licht toch een keer te bewonderen!   

Hoe ontstaat het poollicht?
Het poollicht wordt veroorzaakt door… zonnewind. Sjonge! De zon kennen we, de wind ook. Maar zon-ne-wind, wat is dát nou weer? Het zit zo: op de zon komen uitbarstingen van plasmawolken voor. Plasmawolken bestaan -simpel gezegd- uit elektronisch geladen deeltjes, die de ruimte in worden geslingerd.

Botsende deeltjes
Deze deeltjes komen met een gemiddelde snelheid van 400 kilometer PER SECONDE op ons afvliegen, keihard dus! Sommige gaan ‘slechts’ 250 kilometer, maar andere wel 2500 kilometer per seconde! Probeer je dat eens voor te stellen. Je ouders rijden op de snelweg -als het goed is- niet harder dan 120 of 130 kilometer per… UUR! Een aantal van die plasmawolken bereikt de atmosfeer: de laag lucht rondom de aarde. ‘Een aantal’…, lang niet allemaal dus. Geen wonder, want ze moeten daarvoor wel een enorme reis van 150 miljoen kilometer afleggen! 
In onze atmosfeer zweeft ook al van alles rond. Zuurstofatomen, bijvoorbeeld. En stikstofmoleculen. Zodra de elektrische geladen deeltjes uit de plasmawolken hierop botsen, ontstaan er lichtdeeltjes. En telkens als er daar een heleboel tegelijk van zijn, kun je dit op aarde zien. Tenminste: op dat deel van de aarde waar het op dat moment donker is.

Waar kun je het poollicht precies bewonderen?
Rondom de aardbol lopen onzichtbare magnetische lijnen. Deze lijnen geleiden de geladen deeltjes in onze atmosfeer naar de poolstreken: het meest noordelijke en het meest zuidelijke gebied van de wereld. Daardoor zijn dit de plekken waar de deeltjes uit de zonnewolken en de deeltje uit onze atmosferen op elkaar knallen.

Donker en helder
Nu snap je ook meteen waarom de polen dé plaatsen zijn waar het noorder- en het zuiderlicht voorkomen.
Dat het donker moet zijn, betekent trouwens nog niet dat je het poollicht alleen ‘s nachts kunt zien. In noordelijke landen zoals Lapland of Noorwegen is het ’s winters soms om twee uur in de middag al donker. Vanaf dat moment kan het daar gebeuren dat die wonderlijke, kleurrijke lichtstrepen aan de hemel verschijnen. Terwijl het er tussen half april en half augustus nauwelijks nacht wordt, duurt de winter lang en zijn de dagen dan extreem kort. Omdat het dan vaak ook behoorlijk koud is, denken veel mensen dat kou een voorwaarde is om deze ‘lichtshow’ goed te kunnen bekijken, maar met temperatuur heeft het natuurverschijnsel weinig te maken. Of het nu 30 graden onder of 30 graden boven 0 is, maakt eigenlijk niet uit. Als het maar donker en helder is.

× ← →