Hulp voor haaien

Veel haaiensoorten kunnen pas kinderen krijgen als ze al tien jaar oud zijn. En dan krijgen ze ook nog maar 1 tot 20 jongen per jaar. Niet veel voor een vis. Deze langzame voortplanting zorgt ervoor dat er momenteel meer haaien VERDWIJNEN dan er bijkomen. En dat verdwijnen komt vooral door de visserij. Boten zijn tegenwoordig zo knap gemaakt dat ze in korte tijd véél kunnen vangen. Helaas ook veel haaien dus.

Een haaienmoeder legt óf eieren (zie foto) óf brengt jonge haaitjes direct ter wereld, deze laatste vrouwtjes worden levendbarend genoemd. Tot zover is dit verhaal gemakkelijk te volgen. Maar er bestaan nog een derde mogelijkheid. Dat klinkt raadselachtig, hè? Het zit zo: er zijn ook haaien die én geen eieren leggen én niet levendbarend zijn, maar… EIERLEVENDBAREND! In het kort komt dit erop neer dat hun eieren metéén nadat ze gelegd zijn uitkomen.

Nog even iets over de levendbarende haaien: De witte haai is daar een voorbeeld van. Haar jongen komen direct levend ter wereld, maar… pas na een zwangerschap van achttien maanden! Het kan trouwens nog gekker: de doornhaai is wel TWEE JAAR LANG DRACHTIG! En dan te bedenken dat veel menselijke moeders een zwangerschap van negen maanden al best lang vinden! Het zal je inmiddels niet verbazen dat haaien in de top-tien staan van dieren die de langste draagtijd hebben.

In totaal -wereldwijd dus- zijn er ongeveer VIERHONDERD SOORTEN haaien. Een paar voorbeelden: Er zijn franjehaaien die lijken op palingen en citroenhaaien (zie foto) die met hun gele kleur prima passen op tropische zandbodems. De haringhaai leeft juist in koudere wateren en woont bij ons ‘in de buurt’. Je kunt hem in de Noordzee ter hoogte van Denemarken tegenkomen. Hij ziet er eng uit, maar hij doet je niets. Omdat hij met uitsterven wordt bedreigd, is hij in de hele Europese Unie beschermd.  

Sommige haaien zijn REUZEN. Alleen al in de maag van de witte haai past een ridder compleet met harnas en al! Huh?! Hoe lang moet de vis zelf dan wel niet zijn? Nou, als hij geluk heeft en meter of vijf! Maar hij is lang niet de langste onder de haaien, hoor. Neem de walvishaai (zie foto). Die kan wel 13 meter lang worden. En de reuzenhaai is ook bepaald geen ukkepuk, die stopt soms pas met groeien als hij 10 meter lang geworden is.

Die witte driehoekjes die jij misschien wel de straat ziet staan als je naar school fietst zijn er zelfs naar genoemd: HAAIENTANDEN. Niet voor niets zijn ze beroemd. Deze tanden zijn vlijmscherp! Dat komt doordat een haai regelmatig tanden verliest, die dan al snel weer vervangen worden en dus als nieuw zijn. Veel soorten haaien hebben niet één maar verschillende rijen tanden. Witte haaien hebben wel zes van die rijen. De tanden in de buitenste rij heten zaagtanden; daarbinnen zitten de reservetanden.

Sommige verzamelaars zijn gek op haaientanden. Het is dan ook het enige van een haai dat lang bewaard kan blijven. Omdat het hele skelet van het dier uit kraakbeen bestaat, dat betrekkelijk zacht is, vergaat het vrij snel. Alleen de tanden zijn hard genoeg om te blijven staan. Omdat sommige volwassen haaien er wel een paar honderd  hebben, worden ze regelmatig gevonden. De grootste vondst was 17 centimeter lang, da’s bijna zo groot als een TANDENBORSTEL! 

Terug naar die verdwijnende haaien waar het aan het begin over ging. Waarom wordt er eigenlijk op haaien gejaagd? Inderdaad, onder andere omdat mensen HAAIENVINNENSOEP eten. Maar niet in ons land… De Europese Unie heeft deze soep namelijk verboden, om het leven van haaien te beschermen. Als je toch ergens haaienvinnensoep voorgeschoteld krijgt, is dat ‘gewoon’ een soort kippensoep. In landen als China, Taiwan en Hongkong kun je helaas nog wel haaienvinnensoep eten.

De meeste haaien worden PER ONGELUK GEVANGEN. Als een haai ergens een paar vissen in een net ziet spartelen, valt hij aan. Vaak raakt hij dan zelf ook in het net verstrikt, hij wordt aan boord gehesen en weer in zee gegooid, maar… vaak is hij dan al dood. Daarnaast worden er haaien gevangen om medicijnen van te maken. Een heleboel mensen geloven dat pillen van gemalen haaienbotten helpen tegen allerlei kwaaltjes en van de olieachtige stof in zijn lever -squaleen- zou je langer jong blijven...

Daarom is er HULP VOOR HAAIEN nodig en die wordt gelukkig ook wel geboden. Zo bestaat er een speciaal kweekcentrum voor haaien en roggen, die uiteindelijk weer moeten worden uitgezet in de Noordzee.  Het Dolfinarium in Harderwijk werkt hier ook aan mee. Verzorgers verzamelen bijvoorbeeld de eieren van verschillende haaien- en roggensoorten in het Roggenrif in het Dolfinarium. De eieren gaan naar het kweekcentrum en als de uitgekomen vissen eenmaal groot genoeg zijn, worden ze naar de Noordzee gebracht.

Wetenschappers ontdekte vorige maand voor de tweede keer een schuilplaats voor hamerhaaien. Dat is goed nieuws, want deze grote roofvissen worden met uitsterven bedreigd. In de buurt van een eiland -Santa Cruz- blijken twintig van deze hamerhaaien te zitten. De onderzoekers wisten vijf daarvan een zender mee te  geven. Nu kunnen ze dieren goed volgen, meer over hen leren en hopelijk helpen om deze soort in stand te houden. Nog niet zo lang geleden, in 2017, werd er ook al een plek met hamerhaaien gevonden. Daar zaten toen dertig vissen. Santa Cruz is een van de Galapagos-eiland die beroemd zijn om hun bijzondere natuur.

× ← →