Op bezoek bij een oude meester

Lage deurtjes, korte bedden, lange trappen en heel veel verf. Hester en Willine kwamen het allemaal tegen in het huis waar ooit de beroemde schilder Rembrandt woonde en werkte. Het is er nog net zo als vroeger.

Er zijn maar weinig Nederlanders die nog nooit van Rembrandt hebben gehoord. Dat is niet zo bijzonder, want hij hoort écht bij Nederland. „Rembrandt was een beroemde schilder”, weet Hester. „Hij schilderde De Nachtwacht en Het Joodse Bruidje.” Zelf heeft ze een kaart van “Anna”. Op dat schilderij van Rembrandt is de oude profetes te zien terwijl ze uit de Bijbel leest. Tweelingzus Willine weet dat veel van Rembrandts schilderijen in het Rijksmuseum hangen. Maar waar Rembrandt precies woonde, is minder bekend. Toch kun je elke dag een bezoekje brengen aan zijn huis aan de Jodenbreestraat. Tijdens de zomervakantie gaan de zussen op pad. Een speurtocht en audiotour maken het bezoek extra leuk.

Zittend slapen

Op deze dinsdag is het een drukte van belang in Museum Rembrandthuis. Bezoekers uit Portugal, Zweden en heel veel andere landen komen om te zien waar de oude meesterschilder heeft gewoond. Hester en Willine zijn dan ook bijna de enige Nederlanders. Veel kinderen zijn er vandaag niet, maar voor hen is er genoeg te zien. Dat begint al in de keuken. Er staan oude potten en pannen en een heel laag aanrecht. „Rembrandt heeft gisteren kip gegeten”, zegt Willine. Ze wijst naar een mand in de hoek. De meneer in de audiotour vertelde dat er gisteren nog een kip in fladderde. Nu is hij gebraden. Hester neemt ondertussen een kijkje bij de bedstee, een soort kast waar mensen vroeger in sliepen. Wat is hij kort! Hester leerde net waarom dat zo is: „In de tijd van Rembrandt sliepen de mensen zittend omdat ze bang waren dat anders het bloed naar hun hoofd stroomde.” Er is nog een reden: vroeger waren de mensen korter dan nu. Dat is niet alleen te zien aan de bedstee, maar ook aan de lage deurtjes. Je zou er rugpijn van krijgen!

Eén Rembrandt

Over een smalle wenteltrap lopen de zussen naar boven. Daar zijn de kamers waar Rembrandt leefde en werkte. Alles ziet er even sjiek uit: de tegels op de vloer, de marmeren doorgang naar de mooie kamer. Toch is niet alles wat het lijkt. „Klop maar eens tegen het kozijn”, zegt de mevrouw van de beveiliging. Die is niet hard en koud, zoals je van steen zou verwachten, maar warm. „Het lijkt wel hout!” zegt Hester. Inderdaad: dit is geen duur marmer, maar gewoon beschilderd hout. Zo fopte Rembrandt zijn bezoekers. Maar eerlijk is eerlijk: het is wél knap geschilderd! De luxe kamer achter het fopkozijn hangt boordevol schilderijen. Toch is er geen één bij die Rembrandt zelf schilderde; van de grote meester zelf hangt maar één schilderij in het museum. De meeste mensen lopen daar zomaar aan voorbij. Tijdens het bezoek kunnen de zussen alle schilderijen rustig bekijken. Als ze willen, is er uitleg in de audiotour. Toch moeten ze ook aan het werk. Voor de speurtocht moeten ze namelijk zélf een rijke man of vrouw tekenen. Met het potlood in de aanslag gaan ze even op de vloer zitten. Hester tekent een rijke man in een zwart lakens pak, Willine tekent iemand na van een schilderij. Dat had de man 350 jaar geleden niet kunnen bedenken toen hij werd geschilderd! Tussen de schilderijen met mensen uit de tijd van Rembrandt hangen ook veel Bijbelse voorstellingen: van Abraham, Petrus, de ongelovige Thomas. Je kunt duidelijk zien dat de mensen vroeger meer van de Bijbel wisten dan nu!

Spiegelbeeld

Naast de luxe kamer is een kleine kamer met een klein poortje. Hier deed Rembrandt iets heel bijzonders: hij maakte etsen. Een meneer vertelt in het Engels hoe dat gaat. „Een ets is een koperen plaat met daarop een tekening”, vertelt Hester even later. „Je doet inkt op de plaat en legt die daarna op papier. Dan doe je de plaat en het papier onder de pers en wordt de tekening afgedrukt!” Na de uitleg geeft de meneer een demonstratie. Eerst doet hij inkt op een etsplaat en daarna legt hij de plaat samen met vochtig papier op de pers. Hester en Willine mogen hem helpen om de pers te draaien. Dat gaat zwaar! Met ingespannen krachten draaien ze de pers rond. En ja, op het schone papier van net staat nu een mooie molen. Op de etsplaat is geen inkt meer te zien. Tóch is er een verschil tussen de plaat en het papier. „De plaat is in spiegelbeeld”, weet Willine. „Net als bij een stempel.” Met de plaat in hun hand gaan de meiden naar de volgende verdieping. Langs de muur staan enorme beelden, pijlen en veren. Aan het plafond hangen zelfs een krokodil en een zee-egel. Het is duidelijk: Rembrandt hield ervan om vreemde dingen te verzamelen. Die kwamen met de boot uit verre landen en werden in Amsterdam voor veel geld verkocht. Leuk, maar ook weer niet helemaal: Rembrandt verzamelde zóveel dat hij geen geld meer had om zijn huis te betalen. Daarom werd hij na 20 jaar uit zijn woning aan de Jodenbreestraat gezet. Tot de verhuizing werkte Rembrandt aan de schilderijen die nu wereldberoemd zijn. Dat gebeurde op de bovenste verdiepingen: hij had er zelfs twee ateliers.

Luizenbloed en purperslakken

In een van de ateliers is te zien hoe Rembrandt aan zijn verf kwam. De verf voor “De Nachtwacht” en “Anna” kwam namelijk niet uit een blikje. Een mevrouw mengt poedertjes in verschillende kleuren met lijnzaadolie. Na een tijdje roeren ontstaat er een mooie verf.

Maar waar kwam die poeder dan vandaan? Uit ijzersteen bijvoorbeeld. Hoewel: voor rode verf werd luizenbloed gebruikt. In een potje op tafel liggen dan ook tientallen dode luizen te wachten om vermalen te worden tot verf. Ook voor purperrood werden vroeger dieren gebruikt, vertelt de medewerkster: „Daarvoor werden purperslakken gevangen.” Een beetje zout en urine erbij zorgde voor een prachtige verf. Mwah … De tweeling kijkt nog even rond. Daarna wijst de speurtocht de weg naar Rembrandts kleine atelier op zolder. Daar hangt een doek waarop een schilderij van Rembrandt in de maak is. Door de vele ramen valt er goed licht naar binnen – onmisbaar om een meesterwerk te maken. Plotseling gaat het alarm af. Iemand heeft zijn hand over een afscherming van glas gestoken. Dat mag niet, want je zou maar een oud voorwerp meenemen of beschadigen. Geschrokken trekt de bezoeker zijn hand terug.De zussen hebben inmiddels genoeg gezien. In een paar uur tijd leerden ze nog veel meer over Rembrandt dan ze al wisten. Toch zouden ze niet per se in het huis van de kunstenaar willen wonen. Er zijn geen boekenkasten en piano, en de bedden zijn tekort. Maar Rembrandt leefde dan ook 400 jaar geleden. Gelukkig zijn het huis en de schilderijen bewaard gebleven. In de stromende regen stappen Hester en Willine weer naar buiten. De ets van Rembrandt onder de arm. Voor op de slaapkamer.

× ← →