Hulp voor hoogbegaafden

Hoogbegaafd? Oké, klasje overslaan, extra opdrachten, plusgroep – en je voelt je helemaal happy. Helaas, lang niet altijd werkt het zo! Dat weet meneer Anton Bongiovanni van adviesbureau AntrAciet als geen ander. Al jaren helpen hij en zijn vrouw Artine hoofdbegaafde kinderen.

Als je hoogbegaafd bent, lijk je aan de ene kant ouder en wijzer dan je leeftijdsgenootjes, legt drs. Bongiovanni uit. Maar van binnen ben je gewoon kind, lijk je zelfs jonger te zijn. „Niet kinderachtig, maar heel gevoelig, snel bezorgd, onzeker. Daardoor ben je als begaafd kind vaak wat eenzaam: je maakt niet zo gemakkelijk vrienden. Door het bezorgde, onzekere, twijfel je snel aan jezelf. Je denkt: Ik kan dat helemaal niet. Ik ben nergens goed in. Ik haal die repetitie tóch niet.”

En dan? Bongiovanni ziet dat je nogal eens het volgende gaat doen: 1. Je begint je vreemd te gedragen om je onzekerheid te verstoppen. 2. Óf je doet je werk gewoon niet meer, zodat je ook geen fouten kunt maken. 3. Óf je gaat enorm je best doen om het iedereen naar de zin te maken, en het is net alsof je zelf geen mening meer hebt. 4. Óf – dit komt vaak voor – je gaat je thuis heel anders gedragen dan op school. Op school pas je je aan om niet op te vallen, maar thuis komt alle spanning eruit.

Eigenlijk zijn je verstand (school) en je gevoel (thuis) een beetje losgeraakt van elkaar, legt Bongiovanni uit. Daarom geeft hij trainingen die je leren die twee weer bij elkaar te brengen. „We praten eerst een tijd met elkaar. Dat lijkt op gezellig kletsen, maar ondertussen vertellen de kinderen veel van wat ze denken en meemaken. Daar kunnen wij dan van alles over uitleggen. Daarna gaan we praktisch aan de slag. De ene keer met een speciaal spel om jezelf te leren kennen. De andere keer maak je bijvoorbeeld een groot eiland van je gevoelsleven.”

Tijdens elke bijeenkomst krijgen de kinderen een nieuw hoofdstuk voor in hun map mee. Daar zitten opdrachten in voor de volgende keer. Door die opdrachten kunnen de kinderen tussendoor, rustig thuis, nadenken over wat ze geleerd hebben. En, merkt Bongiovanni, hoe meer de kinderen er thuis over praten en nadenken, hoe meer ze ervan leren! „Bijna altijd word je door zo’n training rustiger, zelfverzekerder, minder snel boos, opvliegend of verdrietig. Pas daarna is belangrijk dat het werk dat je op school krijgt, past bij jou en je niveau.”

Er is nog iets: allemaal vinden we het fijn mensen te hebben die ons begrijpen en bij wie we ons veilig voelen. Hoogbegaafde kinderen missen dat nogal eens, vertelt Bongiovanni. „Je ‘gedraagt’ je ouder en wijzer, maar je ‘voelt’ je jonger dan je bent. Het eerste maakt dat je snel als wijsneus gezien wordt, het tweede dat je daar diep door geraakt wordt. Als je met andere hoogbegaafde kinderen bij elkaar komt, ontstaat er een prettige sfeer waarin je je niet hoeft aan te passen om ‘normaal’ te lijken. Begaafde kinderen passen zich op school aan en willen niet opvallen. Maar daardoor doen ze zichzelf tekort en voelen ze zich altijd anders, vreemd…”

Maar… willen we niet eigenlijk allemaal toch wel graag een beetje bijzonder zijn? Wat is het probleem? Bongiovanni legt uit: „Alles wat mensen maken, moet ‘hetzelfde’ zijn. Elke cervelaatworst is 30 cm, elk pak koffie bevat 500 gram. Wat de Heere maakt, kent verscheidenheid. Geen twee eikenblaadjes aan een boom zijn identiek. De één kan goed met dieren omgaan en wordt verzorger of dierenarts. De ander heeft weinig met dieren, maar is muzikaal en gaat dus iets moois met muziek doen. Alleen, als je heel veel ‘denkkracht’ van de Heere gekregen hebt, gebeurt er iets raars: dat accepteren mensen om je heen niet. Je bent een nerd, stuudje, of wat dan ook. Door je denken heb je veel kritiek op jezelf en je voelt de kritische houding van andere mensen haarfijn aan. Vandaar dat AntrAciet te hulp blijft schieten. Om verstand en gevoel bij elkaar te krijgen, zodat je jezelf accepteert en innerlijk kunt groeien.

Anton en Artine Bongiovanni van AntrAciet "studeerden jarenlang aan de universiteit om erachter te komen wat begaafden nodig hebben”. Ze geven trainingen aan kinderen en avonden voor ouders. Verder organiseren ze vakantiekampen voor hoogbegaafden.

Op kamp met AntrAciet

„Dat het heel leuk is met elkaar” is voor Jacco van Wetten (11) uit Nieuw-Beijerland de belangrijkste reden om op kamp te gaan met AntrAciet. Dit jaar hoopt hij al voor de derde keer mee te gaan met een zomerkamp. Ook bezocht hij een training.

Twee jaar geleden besloten zijn ouders dat het goed zou zijn als Jacco naar de training van AntrAciet ging. „Ik vond het spannend en was blij dat er nog een jongen uit mijn klas naartoe ging. We kregen altijd iets lekkers en gingen vaak iets maken. De tips die je kreeg, waren heel handig. Je leert vooral hoe je moet omgaan met emoties. Van de cursus heb ik een map met info. Dat is handig als ik soms weer even iets wil opzoeken. Tijdens de zomerkampen is het ook leuk. We logeren in het Kruithuis in Delft en gaan vaak ergens naartoe, naar het zwembad of naar de Technische Universiteit van Delft. 
Er komt ook iemand naar ons om iets te vertellen. Ik denk dat dit voor mij leuker is dan een kamp voor niet-hoogbegaafde kinderen en dat ze mij bij het AntrAciet-kamp beter begrijpen.”

TIPS VAN ANTRACIET

„Je leert om te gaan met emoties”

1. Accepteer dat je normaal bent, ook als jij je anders voelt dan wat gemiddeld is.
2. Ken je eigen gevoeligheid. Wat jij voelt bij een opmerking of gebeurtenis, is misschien wel vijf keer zo sterk dan het bedoeld is.
3. Als er iets lastigs is, vraag je dan af: “Wat is het ergste dat mij kan overkomen?” Dit voorkomt dat je in paniek raakt.
4. Stel eerlijke eisen aan jezelf: Niet wat jij als perfect ziet, maar wat je omgeving als ‘normaal’ verwacht, is de norm.
5. Stop met te diep nadenken over gewone dingen. Op een gewone vraag wordt een ‘gewoon’ antwoord verwacht, terwijl jij misschien veel te diep doordenkt.
6. Roep niet “schoolwerk is saai!” als je eigenlijk bedoelt “ik voel me verdrietig”. Praat eerlijk over je gevoel.

× ← →