Een ring voor een vogel

Heel voorzichtig houdt Viktor Boele (11) uit Jaarsveld een merel vast. Het zwarte dier heeft net een ringetje om zijn poot gekregen. Als Viktor de vogel even later vrijlaat, fladdert de gevederde vriend er rap vandoor. 

„Wat zijn de veertjes zacht!” zegt de jonge voge­laar. Viktor doet deze zaterdag samen met zo’n dertig kinderen in Ede mee aan het jeugd­programma van een landelijke dag van de vogelclub Sovon. Ze mogen kijken en helpen bij het ringen van vogels.

Eerst moeten de vogels gevangen worden. Dat gebeurt met een groot net tussen de struiken. Vogel­geluiden uit een luidspreker en vetbolletjes lokken de gevleugelde dieren naar de plek toe. Als ze dan tegen het net aanvliegen, raken ze verstrikt.

Het zijn er een stuk of vijftien: verschillende koolmeesjes en pimpel­meesjes. Wat vinken. Maar ook bijzondere vogels: een boomklever en een vuurgoudhaantje. „Het vuurgoudhaantje is het allerkleinste vogeltje van Nederland”, vertelt onderzoeker Frank Majoor. Hij maakt alle vogeltjes los en stopt ze in een zakje van stof. Kinderen brengen de zakjes met vogels naar een tuintafel. Daar krijgen ze een ringetje om hun poot. Een ringetje met cijfers, die Majoor heel precies in zijn aantekenboekje noteert.
Daarna zijn de kinderen weer aan de beurt. Zij mogen de vogels loslaten. Viktor: „Vorig jaar was ik hier ook bij. Toen heb ik een koolmees losgelaten. De merel is wel zwaarder, voelde ik.”

Waarom vogels een ringetje om hun poot krijgen, weet Viktor wel. „Als je de vogels later weer vangt, kun je zien waar ze blijven en hoelang ze leven.”

Siberisch
Kijken naar vogels doet Viktor al sinds hij piepjong is. Het is hem met de paplepel ingegoten. Zijn vader is een echte vogelaar. Hij werkt bij Sovon, een vereniging die onderzoek doet naar vogels in Nederland.

De jonge dierenvriend herkent veel vogels in één oogopslag. Een koolmees en een pimpelmees houdt hij foutloos uit elkaar. Hij ziet het verschil nog haast met zijn ogen dicht. Een koolmees heeft een zwarte ‘pet’ en buikstreep; een pimpelmees is kleiner en heeft blauw boven op zijn kop.

Hij kent zelfs de namen van bijzondere vogels. Wat dacht je van een Siberische boompieper? Wie heeft daar nu ooit van gehoord? Viktor wel. „Mijn vader is helemaal blij als hij zo’n zeldzame vogel heeft gespot. Hij gaat elke zaterdag vogels tellen. Als hij een mooie ziet, hoor ik het altijd wel.”

Op zijn vrije zaterdag gaat Viktor weleens even kijken bij zijn vader. De telpost aan de rivier de Lek is vlak bij zijn huis. „Mijn vader heeft een verrekijker, een telescoop en een tablet bij zich. Ik gluur natuurlijk altijd even door de telescoop.”

Viktor kan haarfijn vertellen waarom het belangrijk is om vogels te tellen. „Je kunt dan zien hoeveel er per soort zijn. Ook kun je zo te weten komen of er ergens bijzondere vogels voorkomen.”

Onmisbaar
Als je voor het eerst vogels gaat kijken, heeft Viktor een paar tips voor je. „Je moet in ieder geval stil zijn. Anders vliegen vogels gelijk weg. Verder moet je goed opletten en om je heen blijven kijken. Vogels zitten vaak op de grond, in de struiken of in de bomen.” Onmisbaar voor een vogelaar zijn een verrekijker en een camera, vindt hij.

Als een echte kenner weet Viktor precies hoe je vogelsoorten uit elkaar kunt houden. „Door de kleur, de vorm en de grootte.” Als vogels vliegen, zijn ze soms lastig te herkennen. „Dan zie je alleen iets zwarts en weet ik het ook niet. Vooral roofvogels vind ik dan moeilijk te herkennen.”

Wat je moet doen als je de naam van een vogel niet weet? Opschrijven hoe-ie er uitziet en dan vragen aan iemand die veel vogels kent. Zo doet Viktor het tenminste. Aan wie hij het vraagt? Met een dikke grijns: „Aan mijn vader natuurlijk, die weet alles!”

Tips om te vogelen

Wat heb je nodig om te vogelen? Nou, eigenlijk niks. Met je ogen en oren open, kom je een heel eind. Maar met behulp van een verrekijker wordt vogels kijken nog een stuk leuker. Dan gaat er een wereld voor je open. Prachtige veren, oogjes of acrobatische vluchten, je haalt ze zo heel dichtbij. 

Om vogels te herkennen, is een vogelgids erg handig. Daar zijn ook apps voor de telefoon voor. Soms met de zang of de roep van vogels.

Vogels zijn overal te zien. Dus kun je ze overal bekijken. Maar als je echt op pad gaat om vogels te spotten, is het misschien een idee om een wandeling te maken richting een vogelkijkhut.

Leuk is ook om mee te doen met de Nationale Tuinvogeltelling: volgend jaar wordt die gehouden op 28 januari.

Bron: vogelbescherming.nl