Kijkje op een onderduikzolder in de Breepleinkerk (fotoserie)

„Dat hier mensen hebben gewoond!” Leendert kijkt verbaasd om zich heen op de kleine en stoffige zolder van de Breepleinkerk in Rotterdam. Toch is het zo. Hier zaten in de Tweede Wereldoorlog twee Joodse families verborgen. Drie lange, lange jaren.

Leerlingen uit de groepen 6, 7 en 8 van de Ds. Abraham Hellenbroekschool in Zwijndrecht zijn op deze donderdagmiddag naar de Breepleinkerk gekomen. Ze luisteren naar een verhaal van meneer Vermeulen, die het boek ”Het geheim van het Breeplein” schreef, over wat zich hier in de oorlog afspeelde. En dat blijkt meer te zijn dan de kinderen denken.

„Zie je dat plafond?” De schrijver wijst naar boven, tientallen ogen volgen zijn vinger en bekijken het halfronde plafond. „Als je buiten staat, zie je dat de kerk een puntdak heeft. Tussen het plafond en het dak zit dus ruimte. Dat is de zolder waar in de oorlog twee Joodse gezinnen hebben gezeten. In het donker, op elkaars lip en altijd bang om ontdekt te worden.”

Fietslampje
Vermeulen vertelt. Over het Joodse echtpaar Maurice en Rebekka, die direct na hun trouwen aankloppen bij de kerk. Het is dan 1942. Ze willen zich verstoppen voor de Duitsers, omdat ze anders meegenomen worden naar een concentratiekamp. Koster De Mars maakt een schuilplaats voor hen klaar op zolder. „Ach, het zal misschien voor een paar weken zijn. Dan zal het wel beter worden.”

Vermeulen is even stil. „Drie jaar hebben ze er gezeten. En dat in een ruimte van
2 bij 3 meter, waar het ook nog eens donker was. Alleen een fietslampje gaf een klein beetje licht. Later is er nog een familie bij gekomen.”

Weer kijken de kinderen omhoog. Nee, er is niets te zien. Dus dáár, boven het orgel, hebben ze gezeten? En mogen ze daar nu gaan kijken? Ja, dat mag. Maar omdat het allemaal nogal klein en smal is, moet het groepje voor groepje.

IJzeren laddertje
Nieuwsgierig lopen zes jongens uit groep 8 naar boven. Eerst gaat het gemakkelijk, over de brede stenen trap. Boven gekomen gaan ze door een deur. Nu wordt het al
wat krapper. Een smal gangetje voert naar een wat grotere opslagplaats. Er
staat allemaal rommel. En een ijzeren laddertje. „Jullie mogen één voor één
even op zolder kijken”, zegt een vrijwilliger van de kerk. „Voor­zichtig lopen en niet
de zolder op klimmen!”

Een felle lamp geeft goed zicht op de bedompte ruimte. Op de gammele houten vloer liggen extra planken voor extra stevigheid. Een halfvergaan stuk gordijn hangt tegen de ruwe stenen. Misschien een armzalige poging om het nog een beetje huiselijk te maken? Door de kieren van het dak is de wind voelbaar. Wat zal het hier koud zijn geweest in de oorlogswinters.

„Ik zou het er nog geen twee dagen uithouden”, verzucht een van de jongens. „Laat staan drie jaar.” Opeens klinkt het orgel. De organist speelt het Wilhelmus. De kinderen die nog beneden in de kerk zijn, zingen uit volle borst mee.

Op de beroemde zolder is het goed te horen. Hier zullen de onderduikers elke zondag hebben geluisterd naar het zingen van de gemeente. Nee, het Wilhelmus, dat nu duidelijk doorklinkt, was jaren niet te horen. En toen het na de Bevrijding klonk, was deze zolder gelukkig weer leeg.

× ← →